De attitude-paradox: waarom gemotiveerde jongeren zelden zoeken naar een vaste job

Bedrijven zijn continu op zoek naar gemotiveerde jongeren met de juiste attitudes (= SODA-attest) voor een vaste job. Maar er is een opvallende realiteit: juist die SODA-leerlingen zijn het minst vaak op zoek naar vast werk.

Simon Mensaert, Verantwoordelijke bedrijven 17 oktober 2025
Placeholder image

SODA-leerlingen worden gevraagd, nog voor ze zoeken

SODA-leerlingen staan bekend om hun Stiptheid, Orde, Discipline en professionele Attitudes. Werkgevers merken dat op tijdens stages en vakantiejobs en bieden hen vaak meteen een job aan.

Dat betekent dat veel SODA-leerlingen nog vóór ze afgestudeerd zijn, al kunnen kiezen uit verschillende jobaanbiedingen. Terwijl andere jongeren nog volop solliciteren, hebben zij vaak al een contract op zak.

Wat zeggen de cijfers?

  • Een bevraging in 2023 bij 8.289 SODA-leerlingen toont deze paradox duidelijk aan:
    4.537 leerlingen wilden hun contactgegevens delen met werkgevers.
  • Slechts 2.131 leerlingen gaven aan actief op zoek te zijn naar een nieuwe kans.
  • Daarvan waren er:
    • 701 op zoek naar een vakantiejob
    • 441 op zoek naar een stageplaats
    • Slechts 134 op zoek naar een vaste job

Deze cijfers tonen aan dat slechts een heel klein deel van de SODA-leerlingen nog actief op zoek is naar werk.

Weinig SODA-leerlingen in knelpuntberoepen zoeken werk

Opvallend is dat de kleine groep van 134 jongeren die op zoek is naar een vaste job zelden afkomstig is uit knelpuntrichtingen zoals STEM of ZORG.

Leerlingen uit die richtingen krijgen vaak al meerdere aanbiedingen nog vóór ze afstuderen, waardoor ze nauwelijks nog zelf op zoek moeten.

Placeholder image

Wie is dan wél op zoek naar een vaste job?

De SODA-leerlingen die nog actief moeten solliciteren voor een vaste job, zijn meestal afkomstig uit richtingen waarin het moeilijker is om werk te vinden. Denk daarbij aan opleidingen zoals:

  • Sport
  • Mode
  • Kunst
  • Maatschappelijke veiligheid
  • Kantoor


Deze jongeren hebben vaak meer concurrentie op de arbeidsmarkt en moeten daarom zelf actiever op zoek gaan naar een eerste werkervaring.

Wil je zelf zien hoe groot die verschillen zijn tussen studierichtingen? Bekijk dan het schoolverlatersrapport van VDAB.

Wat betekent dit voor werkgevers?

De attitude-paradox toont duidelijk aan dat bedrijven hun aanpak moeten aanpassen. Als werkgever trek je de meest gemotiveerde jongeren niet aan door te wachten tot zij solliciteren. Je bereikt hen vooral door:

  • Stages en vakantiejobs aan te bieden waar jongeren kunnen groeien.
  • Jongeren vroeg te leren kennen en een vertrouwensband op te bouwen.
  • Aanwezig te zijn op scholen en evenementen waar SODA-leerlingen aanwezig zijn.

Wie investeert in een relatie met deze jongeren, heeft een veel grotere kans om hen aan zich te binden nog vóór ze op zoek gaan naar een vaste job.